- Home
- Inspiratie
- Een Keukentrap of de Stairway To Heaven?
Een keukentrap of de stairway to heaven?
Afbeelding

In de blog Eerste stappen op de ladder naar een circulaire economie kun je lezen hoe je door zelf in actie te komen het gevoel van moedeloosheid en machteloosheid kunt aanpakken. De R-ladder biedt mooie handvatten om dat in de praktijk te brengen, maar op individuele basis is het niet meer dan een keukentrapje.
Echte stappen naar circulariteit zullen met een groter plan moeten worden gezet. Bedrijven die het moeten gaan waarmaken met hun producten wijzen dan graag naar de macht van de consument. Het lijkt soms op een excuus om niet te veranderen. Soms is er zelfs een bewuste afleidingsmanoeuvre om de verantwoordelijkheid af te schuiven naar ‘de individuele consument’.
Toch is dat niet het hele verhaal. Heldere richtlijnen en grenzen van overheden zijn nodig en werken goed.
De stofzuiger is een mooi voorbeeld hoe het ook kan. Fabrikanten produceerden stofzuigers met een steeds hoger vermogen (in 2010 gemiddeld 1800 watt), 'want de consument vraagt erom, die koopt het'. De consument werd voorgehouden dat een hoger vermogen ook beter zuigt, maar onderzoek wijst uit dat het niet klopt. De EU besloot in een stofzuigerrichtlijn dat stofzuigers in 2017 maximaal 900 watt mogen verbruiken. Sindsdien verbruikt een nieuwe stofzuiger maximaal 900 watt. Op een heel stofzuigerleven zijn daarmee de kosten voor de gebruikers met 150 euro gedaald, nog afgezien van de forse uitstootvermindering van CO2. Bijkomend voordeel: nu worden stofzuigers wereldwijd met maximaal 900 watt geproduceerd, want de fabrieken realiseerden zich dat voor elk continent een andere stofzuiger produceren onlogisch en duur is.
In algemene termen stuurt de EU (met de ECOdesign-richtlijn) aan op betere producten, zodat er internationaal met de R-ladder in het hoofd steeds betere en duurzamere producten op de markt komen. Dat helpt consumenten duurzaamheid en gebruikskosten mee te nemen in hun aanschaf-overwegingen. Bovendien helpt het fabrikanten om de concurrentie niet alleen op prijs of vermogen, maar ook op energie-efficiëntie aan te gaan. Bij huishoudelijke apparaten is de daling van het energiegebruik zo spectaculair dat op 1 maart 2021 een nieuwe indeling voor energielabels is afgesproken. De A++ koelkast van vóór deze datum scoort in de nieuwe indeling een energielabel B.
En ook op andere gebieden zet de EU stappen, zoals de richtlijn waarin het recht op reparatie wordt vastgelegd. Zo stuurt de overheid effectief bedrijven steeds hoger de R-ladder op. Consumenten dragen individueel, in hun eigen leven, maar ook gezamenlijk bij aan betere producten. Zo kan de overheid van het keukentrapje van de individuele keuzes van consumenten een stairway to heaven maken.
Gerard Sonnemans, Maarten Steverink en Thea Zwaanenburg, onafhankelijke burgers