- Home
- Inspiratie
- Recht Op Individuele Vrijheid?
Recht op individuele vrijheid?
Afbeelding

Nelson Mandela zei ooit: ‘Vrijheid betekent niet alleen het afwerpen van je ketenen, maar ook leven op een manier die de vrijheid van anderen respecteert en verbetert.’
We houden van maximale vrijheid, waarbij we zelf onze keuzes kunnen maken. Aan die vrijheid zitten echter ook grenzen. Zo moet de vrijheid van de een niet ten koste gaan van de ander. Dat snapt iedereen. Neem als voorbeeld de maximumsnelheid. Voorafgaand aan deze begrenzing van vrijheid is dialoog nodig, een afweging van voor- en nadelen. En een overheid die een knoop doorhakt.
We accepteren een maximumsnelheid, al voelt niet iedereen het als een eigen keuze of vrijwillige beperking van zijn vrijheid. Maar omdat we dit soort zaken democratisch besluiten, is er draagvlak en organiseren we handhaving van deze regel.
Maar wat als onze vrijheid om te kiezen niet bij wet is begrensd, maar wel degelijk ten koste gaat van anderen? Door te kiezen voor verre vakanties, veel spullen te kopen, en een slag in de rondte te consumeren, verslechtert de atmosfeer en het milieu, en dat schaadt anderen wel degelijk. Ook daar is dialoog nodig, afweging van belangen. In de filosofie gaat een vergelijking rond: als je kippen en vossen in een hok hebt en je geeft iedereen vrijheid, dan blijven er geen kippen meer over. De vrijheid die de vossen wensen gaat dus ten koste van de kippen. Daarom kun je vossen alleen niet laten beslissen over de mate van vrijheid. We hebben de plicht om de belangen van alle betrokkenen te beschermen. Dus kun je de voorkeur van de vossen niet maatgevend maken voor de invulling van de regels over vrijheid.
Toch is dat wat we nu doen. De rijke westerse landen zijn grotendeels verantwoordelijk voor de klimaatverandering door onder meer de CO2-uitstoot. Zij bepalen ook de regels voor de vrijheid die zij wensen. Andere landen (zoals de Malediven, Bangladesh, Kiribati) betalen nu als eerste de prijs; een prijs die ze niet op kunnen brengen. Onze claim op vrijheid om op (te) grote voet te leven schaadt hen in hun bestaan. En niet alleen hen, maar ook ons eigen nageslacht.
Misschien moeten we tegen onze impulsieve, korte termijn privé-voorkeuren in geholpen worden met regels die de vrijheid van anderen bewaken. Net zoiets als een maximumsnelheid dus.
Kippen hebben het nakijken als de vossen de dienst uitmaken. De lobby van de vossen moet daarom aan banden worden gelegd.
Maarten Steverink, onafhankelijk kip-liefhebber